Amersfoort, Katholiek Apostolische Kerk

Foto’s: © jancoschout@solcon.nl
Info/tekst: Philip van den Berg (philip.vandenberg@planet.nl)

Vermoedelijk rond 1921 plaatst Cornelis Hermanus van Brussel, een één-klaviers orgel in het kerkgebouw van de Katholiek
Apostolische gemeente in Arnhem. Van Brussel komt rond 1874 in
dienst van de firma Maarschalkerweerd & Zoon, klimt op tot meesterknecht en wordt in 1913 medevennoot van de firma. Na het overlijden van Michaël Maarschalkerweerd zet Van Brussel de zaak voort, maar beperkt zich in eerste instantie tot onderhoud, stemmen en
het afwerken van de openstaande nieuwbouw orderportefeuille. Na 1918 worden er nog sporadisch nieuwe orgels gebouwd, waaronder het instrument in Amersfoort. Hoewel dit orgel pneumatische kegelladen bevat, lijkt de opzet
met zijkantbespeling afgeleid van de kleinere mechanische instrumenten. Het ontwerp van de donkerbruine houtimitatie geschilderde neo-romaanse kast met “zes voets” front sluit aan bij het altaar en toont enige overeenkomsten met Uithoorn RK (1897), Delft
RK St. Nicolaas (1909) en Rotterdam RK O.L.V. De dispositie past
Van Brussel wel vaker toe in kleine protestante kerken (Elden NH 1917, Nieuwegein NH 1919, Dieren NH 1924). De Prestant is deels van zink (C-B achter het front + de 23 frontpijpen), het overige pijpwerk van orgelmetaal en hout. In 1965 wordt het orgel met een sterk gewijzigde dispositie door de firma van Leeuwen in het kerkgebouw van de gelijknamige gemeente in Amersfoort geplaatst. De kast is dan gebroken wit geschilderd en van enige ornamenten ontdaan. In 1974 wordt nog een Dulciaan 8′ op een nieuwe registerlade toegevoegd.

Dispositie in 1919/1921:
Manuaal C-f3
Bourdon 16
Prestant 8
Holfluit 8
Viola di Gamba 8
Voix céleste 8
Octaaf 4
Doublet I-II

Pedaal C-d1
Subbas 16

Dispositie 1965:
Manuaal C-f3
Prestant 8
Holfluit 8
Octaaf 4
Roerfluit* 4
Quint** 2 2/3
Gemshoorn* 2
Mixtuur* III-IV
Dulciaan*** 8

Pedaal C-d1
Subbas 16
Gedekt* 8

* 1965, van Leeuwen, ** 1965 van Leeuwen m.g.v. Maarschalkerweerd pijpwerk; *** 1974 Pels & van Leeuwen
Tractuur: pneumatische kegelladen (origineel)
Geen crescendokast
Koppeling P+I, vaste combinaties p-f-o, calcant & ventiel (beide verwijderd in 1965)
Magazijnbalg met één schepbalg

Huidige Dispositie:

Manuaal:
Prestant 8
Holfluit 8
Octaaf 4
Roerfluit 4
Quint 2 2/3
Gemshoorn 2
Mixtuur III-IV
Dulciaan 8

Pedaal:
Subbas 16
Gedekt 8

Pedaalkoppel