Foto’s kerk: Wim Verburg © 2010
Foto’s orgel: Michiel van ’t Einde © 2015
Op 1 december 1927 heeft men in Appingedam een nieuw gebouw voor de Gereformeerde Kerk in gebruik genomen, ontworpen door Egbert Reitsma. H. Vegter plaatste het orgel uit de oude kerk over naar dit gebouw. Dit orgel was in 1899 gemaakt door H. van der Molen. In november 1946 plaatste de firma Pels & Zn. een nieuw instrument met elektrische tractuur, sleepladen, twee manualen en vrij pedaal. Adviseur bij de bouw was Arie Bouman, die een belangrijk stempel gedrukt heeft op de gebruikte mensuren van het pijpwerk. Van het oude orgel werden de windladen en een aantal registers overgenomen. Drie registers waren bij oplevering nog niet geplaatst. De Trompet 8′ en de Dulciaan 8′ zijn in 1949 geleverd.
Het orgel is in 1968 door Verschueren gereviseerd. Hierbij is de dispositie veranderd. Op het eerste manuaal is de Nasard 2 2/3′ door een Octaaf 2′ vervangen. Op het tweede manuaal werd de Nachthoorn 2′ door een Gemshoorn 2′ vervangen, er werd een nieuwe Terts (discant) geplaatst en de Dulciaan is ook vernieuwd. Op het pedaal plaatste Verschueren een Fagot 16′ op de hiervoor nog gereserveerde plaats op de windlade. Adviseurs bij de werkzaamheden waren A.P. Oosterhof uit Leeuwarden en J.M. Vetter uit Den Haag. Begin 2008 zijn de Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente te Appingedam samengegaan en vormen nu de Protestantse Gemeente Appingedam.
Het gebouw van de Gereformeerde Kerk is in 2010 overgenomen door de Gereformeerde Kerk (Vrijgemaakt), die tot die tijd kerkte in de voormalige Synagoge aan de Broerstraat 6. Deze Synagoge is tot cultureel centrum verbouwd. Er stond een elektronium van Johannus uit 1999, dat is verkocht. In 2014 is het Pels-orgel schoongemaakt en gestemd door de firma Mense Ruiter. In 2015 verving dezelfde firma de membranen van de Subbas en er zijn intonatiecorrecties aan de tongwerken uitgevoerd. In 2017 heeft de firma Mense Ruiter de membranen (spaltleer) vervangen van het groot octaaf van de Fagot 16 voet. Doordat verschillende membranen op de stevels begonnen te scheuren, ging de aanspraak en stemming van de Fagot achteruit. Daarnaast heeft een generale stembeurt plaatsgevonden.
De stemmingstemperatuur is evenredig zwevend, de winddruk is 71 mm en de toonhoogte is a’ = 440 Hz.
Dispositie:
Manuaal I: C – g3 Holquintadena 16′, Praestant 8′, Roerfluit 8′, Octaaf 4′, Octaaf 2′ – 1968, Fourniture III-IV sterk (2′), Mixtuur IV-V sterk (2′), Trompet 8′, Tremolo.
Manuaal II: C – g3 Baarpijp 8′, Salicionaal 8′, Praestant 4′, Gedekte Fluit 4′, Nazard 2 2/3′, Gemshoorn 2′ – 1968, Terts 1 3/5′ (discant) – 1968, Scherp IV sterk (1′), Dulciaan 8′ – 1968, Tremolo.
Pedaal: C – f1 Bourdon 32′ – akoestisch, Subbas 16′, Praestantbas 8′, Gedekt 8′ – gecombineerd met Subbas, Koraalbas 4′ – gecombineerd met Prestant, Fagot 16′ – 1968.
Koppelingen: Manuaal I – Manuaal II, Manuaal II – Manuaal I, Pedaal – Manuaal I, Pedaal – Manuaal II.
Speelhulpen: Vrije combinatie, Register-crescendo.
| Vulstem | Samenstelling |
| Mixtuur IV-V sterk (Hoofdwerk) | C: 2′ – 1 1/3′ – 1′ – 1/2′. c°: 2 2/3′ – 2′ – 1 1/3′ – 1′ – 2/3′. c’: 4′ – 2 2/3′ – 2′ – 1 1/3′ – 1′. c”: 5 1/3′ – 4′ – 2 2/3′ – 2′ – 1 1/3′. c”’: 8′ – 5 1/3′ – 4′ – 2 2/3′ – 2′. |
| Fourniture III-IV sterk (Hoofdwerk) | C: 2′ – 4/5′ – 2/3′. Bes°: 2′ – 1 1/3′ – 4/5′. gìs°: 2′ – 1 3/5′ – 1 1/3′ – 1 1/7′. |
| Scherp V sterk (Manuaal II) | C: 1′ – 2/3′ – 1/2′ – 1/3′ – 1/4′. Bes°: 1 1/3′ – 1′ – 2/3′ – 1/2′ – 1/3′. gìs°: 2′ – 1 1/3′ – 1′ – 2/3′ – 1/2′. fis’: 2 2/3′ – 2′ – 1 1/3′ – 1′ – 2/3′. c”: 4′ – 2 2/3′ – 2′ – 1 1/3′ -1 ‘. d”’: 5 1/3′ – 2 2/3′ – 2′ – 1 1/3′ – 1′. |
| Sesquialter (Manuaal II) | C: 2 2/3′. c’: 2 2/3′ – 1 3/5′. |
Oorspronkelijke Dispositie:
Manuaal I: Holquintadena 16′, Praestant 8′, Roerfluit 8′, Octaaf 4′, Nasard 2 2/3′, Mixtuur IV-V sterk (2′), Fournituur III-IV sterk (2′), Trompet 8′ (1949), Tremolo.
Manuaal II: Baarpijp 8′, Salicionaal 8′, Praestant 4′, Gedekte Fluit 4′, Nachthoorn 2′, Sesquialtera I-II sterk (2 2/3′), Scherp IV sterk (1′), Dulciaan 8′ (1949), Tremolo.
Pedaal: Bourdon 32′ (unit), Subbas 16′, Praestantbas 8′, Gedekt 8′ (unit), Koraalbas 4′ (unit), Bazuin 16′ (gereserveerd).
Koppelingen: Manuaal I – Manuaal II, Manuaal II – Manuaal I, Pedaal – Manuaal I, Pedaal – Manuaal II.
Speelhulpen: Vrije combinatie, Generaal Crescendo.