Groningen, Jeruzalemkerk

Foto’s: Willemijn Hissink © 2014

Johannes Hilboesen bouwde in 1900 een tweeklaviers orgel voor de Remonstrantse Kerk in Amsterdam, dat al in 1903 een plek vond in de Grote Kerk te Tholen. Hier kreeg het een plaats in het gedeelte van de Grote Kerk dat in gebruik was en van de rest van het gebouw door een houten schot was gescheiden. Nadat bij de restauratie van het kerkgebouw het transept bij de kerk was getrokken, vond men het orgel te klein. Het werd ingeruild voor het Van Dam-orgel dat uit de Leeuwardense Galileërkerk afkomstig is.

Het orgel van Hilboesen kwam terecht in de Oud-Katholieke Sint Laurentiuskerk in Rotterdam-Blijdorp, waar het na een ingrijpende ombouw door Sanders werd geplaatst. De tractuur is gewijzigd in elektrisch, het oude neogotische front werd vervangen door een eigentijds model, het bovenwerk kwam in een zwelkast te staan en de dispositie werd gewijzigd. Op 13 augustus 1954 werd het orgel ingewijd.

De firma Steendam demonteerde het orgel in Rotterdam in 1991, waarna het door Kaat & Tijhuis is gereviseerd en in de Groningse Jeruzalemkerk werd geplaatst. Het werd met twee tongwerken uitgebreid, afkomstig uit het vorige orgel van deze kerk, gemaakt door Spiering in 1935. De beide tongwerken waren echter in 1963 door Reil geplaatst. Op 6 september 1991 werd het officieel in gebruik genomen met een bespeling door Piet Wiersma.

In 2004 is het pedaal met vier digitale registers van Monarke uitgebreid. Deze zijn geplaatst door Kuipers Muziekhuis te Leens. In de dispositie worden ze schuin weergegeven.

De stemmingstemperatuur van het orgel is evenredig zwevend.

Dispositie:

Hoofdwerk: C – f3 Bourdon 16′, Prestant 8′, Holpijp 8′, Salicet 8′, Octaaf 4′, Fluit 4′, Quint 3′, Octaaf 2′, Cornet IV sterk (discant), Mixtuur II-III-IV sterk, Trompet 8.
Zwelwerk: C – f3 Roerfluit 8′, Gamba 8′, Céleste 8′ (vanaf c°), Open Fluit 4′ – 1954, Flute Harmonique 4′, Speelfluit 2′, Sexquialter II sterk – 1954, Kromhoorn 8′ – 1963, Tremulant.
Pedaal: C – f1 Subbas 16′ – transmissie, Octaaf 8′ – 1954, Fagot 16′ – 1963, Subbas 16′ – 2001, Gedekt 8′ – 2004, Quint 5 1/3′ – 2004, Trombone 8′ – 2004.
koppelingen:
Hoofdwerk – Zwelwerk, Pedaal – Hoofdwerk, Pedaal – Zwelwerk.
Speelhulpen: Automatische pedaalomschakelaar.