Foto’s: Marcel Pelt © 2019
- Het orgel in de Westerkerk in Enkhuizen (Noord-Holland) is al zeer oud. De kas dateert van 1549 en is gemaakt door Hendrik Niehoff. Het had drie klavieren en aangehangen pedaal, maar er is niets bekend van dit oude orgel. Vanaf maart 1679 bouwden Roelof en Johannes Duysschot een nieuw binnenwerk in de oude kas, dat in 1683 voltooid was. Zij gebruikten wel veel van het bestaande pijpwerk. Het instrument werd in 1741 gereviseerd door Christiaan Müller. De gebroeders Van Dam restaureerden het opnieuw in de jaren 1837/1838, op kosten van de weduwe A. de Vries. In 1888 hebben zij de blaasbalgen vervangen door nieuwe exemplaren. Organist R.G. Crévecoeur adviseerde het orgel niet meer te restaureren, maar te vervangen. In 1896 werd het binnenwerk uit het orgel verwijderd, en door Steenkuyl en Recourt werd een nieuw pneumatisch kegelladen-orgel gebouwd in de oude kas. Het werd een instrument met twee klavieren en vrij pedaal. De klaviatuur werd in het rugwerk geschoven, dat verder leeg bleef. Op woensdag 3 mei 1899 is het in gebruik genomen. In het jaar 1955 werden door de firma Flentrop enkele wijzigingen aangebracht in de dispositie. Zo werd de Cornet op het Hoofdwerk door een Sexquialter vervangen, de Salicionaal op het Bovenwerk moest plaatsmaken voor een Prestant 4′, de Vox Célèste werd vervangen door een Fluit 2′, en op het Pedaal werd een Octaaf 4′ geplaatst waardoor de Cello 8′ het veld moest ruimen. De Salicet 4′ van het Bovenwerk werd opgeschoven tot een Quint 2 2/3′. Er zijn plannen om in de kas een nieuw mechanisch drieklaviers sleepladen-orgel te bouwen in oude stijl, met een reconstructie van de dispositie die door Hess werd vermeld (1774). De Westerkerk is tegenwoordig niet meer in gebruik voor kerkdiensten.
- In maart 2004 werd bekend dat het oorspronkelijke Niehoff-binnenwerk zal worden gereconstrueerd. Het huidige binnenwerk is al in 2003 uit de kassen verwijderd. De bedoeling is dat het orgel in 2011 weer in gebruik zal worden genomen. Er zou ook een nieuw orgel worden gebouwd met het Steenkuyl-binnenwerk, dat op een andere plaats in de kerk zal worden geplaatst. Dit plan is inmiddels van de baan. Het materiaal van Steenkuyl is opgeslagen bij Flentrop.
- Als eerste is de orgelkas geheel gerestaureerd, inclusief de in 1681 geplaatste frontpijpen. Deze restauratie werd in februari 2011 afgerond. In 2018 is een aanvraag gedaan bij drie orgelmakers om een ontwerp voor een nieuw orgel in de kassen te maken. De keuze is gevallen op het plan van de firma Verschueren. Men hoopt dat in 2021 de eerste fase van de bouw gereed is.
Dispositie: (van Steenkuyl)
Hoofdwerk: C – g3 Prestant 16′, Prestant 8′, Roerfluit 8′, Octaaf 4′, Quint 3′, Octaaf 2′ – 1938, Mixtuur IV-V sterk, Sexquialter II sterk – 1955, Fagot 16′, Trompet 8′.
Bovenwerk: Viola di Gamba 8′, Holpijp 8′, Gemshoorn 8′, Quintadeen 8′, Prestant 4′ – 1955, Fluit Harmonique 4′, Quint 2 2/3′, Fluit 2′ – 1955, Basson-Hobo 8′, Tremulant.
Pedaal: C – f1 Bourdon 16′, Fluitbas 8′, Octaaf 4′ – 1955.
Couplers: Hoofdwerk – Bovenwerk, Pedaal – Hoofdwerk, Pedaal – Bovenwerk, Octaafkoppel.
Accessories: Vaste combinaties.